Fikret Çeşmeli – Oyuncu ve Müzisyen
1963 yılında Konya’nın Kozanlı kasabasında doğdu. Henüz 14 yaşında iken, babasının 1966 ylında işçi olarak gittiği İsveç’e yerleşti. 1975 yılında Mazlum Kiper ve Kenan Gündoğdu’nun kurduğu Keloğlan çocuk tiyatrosuna katıldı. 40 yıl sonra, İsveç doğumlu, sosyoloji öğrencisi Emrah Sönmez bu grupla ilgili, Fikret Çeşmeli’nin baş karakterini oluşturduğu ”Bir Aslan Olabilirim” belgesel filmini yaptı. Bir çok festivalde gösterilen film Hollywood’da en iyi yabancı film ödülü aldı. Çeşmeli bağlama çalmayı İsveç’te öğrendi. Ahmet Tekbilek’ten ders aldı. Orta ve lise öğrenimine paralel olarak müzik ve tiyatro çalışmalarına kesintisiz devam etti. Bu güne kadar 3 solo albüm yaptı. Türk şairlerin şiirlerini besteledi. 1993 yılında İsveç Devlet Tiyatrosu’na girdi. 1990’lı yılların sonlarında Svenskarna (İsveçliler) grubunu kurdu ve bu grupla da 1 adet albüm yaptı. Etnik müzik yapan grubun elemanları Türkiye, İspanya/Fransa, Rusya, Uganda ve Meksika kökenli. Svenskarna ile İstanbul Cemal Reşit Rey konser salonunda, Gökova/Akyaka’da ve Marmaris’te konserler verdi. Belgesel film çekilen bu gruba, 2017 Stockholm film festiveli tarafından 3 büyük ödül birden verildi. Çeşmeli sinema filmlerinde, İsveç TV dizilerinde, radyo oyunlarında oynadı. 1995 yılında en iyi oyuncu ödülü aldı. 2008 yılında İsveç besteciler derneği, SKAP tarafından başarılı besteci ödülü verildi. Müzik araştırmacısı Andedrs Hammarlund Fikret Çeşmeli hakkında doktora tezi hazırlayıp kitap olarak yayımladı. Çeşmeli, Dede Korkut Hikayeleri’nde yer alan Deli Dumrul’u İsveççeye çevirdi ve İsveç Devlet Tiyatrosu’nda başrolü de kendisi oynadı. 1995 yılında kendisinin hazırlayıp oynadığı Nasrettin Hoca fıkrakarından oluşan tek kişilik müzikli oyunu İsveççe olarak sahneledi ve bu oyunu hâlen oynamakta. Fikret Çeşmeli 2010 ylında metnini yazıp müziğini yaptığı ”Karagöz’ün maceraları”, gölge oyununu ilk defa İsveççe olarak İsveç sahnelerine taşıdı. 2015 yılında anılarını anlatan kitabını İsveççe olarak yazdı. (Brinnande snö och torrt regn) Aynı yıl, Çeşmeli’ye ödül bu sefer Türkiye’den geldi; ”XV. Direklerarası Seyirci Ödülleri”, sanatçıya ”Tiyatro için Emek ödülü” verdi. 2021 yılında Çeşmeli kitabını Türkçeye çevirdi. Kitap Alternatif Yayıncılık tarafından ”Alev Alev Kar ve Kupkuru Yağmur” adında, Türkiye’de yayınlandı. Fikret Çeşmeli, 2018 yılında kitabının bazı bölümlerini tek kişilik müzikli tiyatroya, Az Gittik Uz Gittik başlıklı olarak Türkçe’ye uyarladı ve oynadı. Ayrıca Çeşmeli bu oyunun İsveççe versiyonunu da Sürüden Ayrılanı Kurt Yer olarak yazdı ve şu an oynamakta.
Fikret Çeşmeli’nin görev aldığı tiyatrolar ve oynadığı oyunlar:
2023 – 2023
Oğlan ve Deniz Kızı – Uppsala Şehir tiyatrosu
Yazan ve yöneten: Emma Roswall
2022 –
Sürüden Ayrılanı Kurt Yer – Gyllene Draken Tiyatrosu (Bu oyun hem İsveççe hem de Türkçe oynanır)
Yazan ve oynayan: Fikret Çeşmeli
Yöneten: Michael Cocke
2019 – 2020
Baba, Eş ve Savaş Suçlusu – İsveç Devlet Tiyatrosu
Yazan: Danjin Malinovic
Yöneten: Michael Cocke
Müzik: Fikret Çeşmeli
2018 – 2019
Az Gittik Uz Gittik (Türkçe)
Yazan ve oynayan: Fikret Çeşmeli
Yönetmen ve Dramaturji: Burcu Ada Soysop
2014 – 2017
Aşk Özgürdür – Gävle Halk Tiyatrosu / Örebro Tiyatrosu
Yöneten: Michael Cocke
Dramaturg: Åsa Lindholm
2010 – 2011
Karagöz’ün İsveç Macerası (Gölge oyunu) – Gävle Halk Tiyatrosu
Metin ve müzik: Fikret Çeşmeli
Yöneten: Michael Cocke
2009 – 2010
Bir Türk, Bir İbne, Bir Şilili – Gävle Halk Tiyatrosu
Yazan: Gertrud Larsson
Yöneten: Michael Cocke
2008 – 2009
Geyik Avcıları – Gävle Halk Tiyatrosu
Yazan: Gertrud Larsson
Yöneten: Michaela Granberg
2008 – 2009
İki Efendinin Uşağı – Gävle Halk Tiyatrosu
Yazan: Carlo Goldoni
Yöneten: Michael Cocke.
2005 -2006
Bir Gül Kanar Gurbetten – İstanbul Şehir Tiyatroları
Yazan: Mustafa Arslan
Yöneten: Michael Cocke
2002 – 2008
Töre ve namusu konu alan 3 ayrı oyun – İsveç Devlet Tiyatrosu ve Uppsala Şehir Tiyatrosu
Elektra’nın Kız Kardeşleri
Elektra’nın Erkek Kardeşleri
Elektra Show (Anne babaları)
Yazan: Åsa Lindholm, Christian Augrell, Anders Duus, Gertrud Larsson, Mikael Olsson ve Olof Willgren.
Yöneten: Michael Cocke
1998 – 2000
Pingst – Uppsala Şehir Tiyatrosu
Yazan: David Edgar
Yöneten: Jasenko Selimovic
Şehirde Bir Kürt – Uppsala Şehir Tiyatrosu
Yazan: Adde Malmberg, Johan Schildt ve Robert Sjöblom.
Yöneten: Peter Harryson.
Venedik Taciri – Uppsala Şehir Tiyatrosu
Yazan: W. Shakespeare
Yöneten: Voula Kereklidou.
2000 – 2001
Pizzacı Abdullah – Tiyatro Replica
Yazan ve Yönenen: Hannu Böök.
Müzik: Fikret Çeşmeli
1993 – 1997
Bin Bir Gece Masalları – İsveç Devlet Tiyatrosu
Oyunlaştıran: Torbjörn Säfve.
Yöneten: Chris Torch.
Müzik: Vladimir Dikanski ve Fikret Çeşmeli
Çay Evi – İsveç Devlet Tiyatrosu
Yazan: Anna-Maria Ingerö (Monolog. Fikret Çeşmeli’nin kendi hikayesi)
Yöneten: Chris Torch
Kurban – İsveç Devlet Tiyatrosu
Yazan: Güngör Dilmen
Yöneten: Leif Stinnerbom
Tanrının Gölgesinde – İsveç Devlet Tiyatrosu
Yazan: Mia Törnqvist.
Yöneten: Maria Hörnelus
Ayaktakımı Arasında – İsveç Devlet Tiyatrosu
Yazan: Maksim Gorki
Yöneten: Göran Stangertz
Celestina – İsveç Devlet Tiyatrosu
Yazan: Fernando De Rojas
Yöneten: Leif Stinnerbom
Kısa Oyunlar:
Mimer’in Kaynağından – İsveç Devlet Tiyatrosu
Deli Dumrul (Bir Dede Korkut Hikayesi)
Çeviri: Fikret ve Hülya Çeşmeli
Yöneten: Leif Stinnerbom
Tacir Josef ve Güzel Leila – İsveç Devlet Tiyatrosu
Çeviren: Susan Taslimi
Yöneten: Leif Stinnerbom
Lustig ve Aziz Pär – İsveç Devlet Tiyatrosu
Yöneten: Leif Stinnerbom
Hamlet – İsveç Devlet Tiyatrosu
Yazan: W. Shakespeare
Yöneten: Leif Stinnerbom
1995 –
Nasrettin Hoca’nın Köyüne Yolculuk
Hazırlayan ve oynayan: Fikret Çeşmeli
1984 – 1985
Yolcu – Stochkolm Gurbet Tiyatrosu
Yazan: Nazım Hikmet
Yönetnen: Mazlum Kiper
1990 – 1991
Kongo’da Kaplanlar Var Mı? – El Grillo Tiyatrosu
Yazan: Bengt Ahlfors, Johan Bargum
Yöneten: Jorge Capellan
1985 – 1987
Düğün Yada Davul – Halk Oyuncuları (Avrupa turneleri)
Yazan: Haşmet Zeybek
Ynöneten: Ayşe Emel Mesçi
Hücrem – Halk Oyuncuları
Yazan: Yılmaz Güney
Oyunlaştıran: Mahmut Gökgöz
Yöneten: Ayşe Emel Mesçi
