Fikret Çeşmeli – Oyuncu ve Müzisyen
1963 yılında Konya’nın Kozanlı kasabasında doğdu. Henüz 14 yaşında iken, babasının 1966 ylında işçi olarak gittiği İsveç’e yerleşti. 1975 yılında Mazlum Kiper ve Kenan Gündoğdu’nun kurduğu Keloğlan çocuk tiyatrosuna katıldı. 40 yıl sonra, İsveç doğumlu, sosyoloji öğrencisi Emrah Sönmez bu grupla ilgili, Fikret Çeşmeli’nin baş karakterini oluşturduğu ”Bir Aslan Olabilirim” belgesel filmini yaptı. Bir çok festivalde gösterilen film Hollywood’da en iyi yabancı film ödülü aldı. Çeşmeli bağlama çalmayı İsveç’te öğrendi. Ahmet Tekbilek’ten ders aldı. Orta ve lise öğrenimine paralel olarak müzik ve tiyatro çalışmalarına kesintisiz devam etti. Bu güne kadar 3 solo albüm yaptı. Türk şairlerin şiirlerini besteledi. 1993 yılında İsveç Devlet Tiyatrosu’na girdi. 1990’lı yılların sonlarında Svenskarna (İsveçliler) grubunu kurdu ve bu grupla da 1 adet albüm yaptı. Etnik müzik yapan grubun elemanları Türkiye, İspanya/Fransa, Rusya, Uganda ve Meksika kökenli. Svenskarna ile İstanbul Cemal Reşit Rey konser salonunda, Gökova/Akyaka’da ve Marmaris’te konserler verdi. Belgesel film çekilen bu gruba, 2017 Stockholm film festiveli tarafından 3 büyük ödül birden verildi. Çeşmeli sinema filmlerinde, İsveç TV dizilerinde, radyo oyunlarında oynadı. 1995 yılında en iyi oyuncu ödülü aldı. 2008 yılında İsveç besteciler derneği, SKAP tarafından başarılı besteci ödülü verildi. Müzik araştırmacısı Andedrs Hammarlund Fikret Çeşmeli hakkında doktora tezi hazırlayıp kitap olarak yayımladı. Çeşmeli, Dede Korkut Hikayeleri’nde yer alan Deli Dumrul’u İsveççeye çevirdi ve İsveç Devlet Tiyatrosu’nda başrolü de kendisi oynadı. 1995 yılında kendisinin hazırlayıp oynadığı Nasrettin Hoca fıkrakarından oluşan tek kişilik oyunu İsveççe olarak sahneledi ve bu oyunu hâlen oynamakta. Fikret Çeşmeli 2010 ylında metnini yazıp müziğini yaptığı ”Karagöz’ün maceraları”, gölge oyununu ilk defa İsveççe olarak İsveç sahnelerine taşıdı. 2015 yılında anılarını anlatan kitabını İsveççe olarak yazdı. (Brinnande snö och torrt regn) ”Alev alev kar ve kupkuru yağmur”. Aynı yıl, Çeşmeli’ye ödül bu sefer Türkiye’den geldi; ”XV. Direklerarası Seyirci Ödülleri”, sanatçıya ”Tiyatro için Emek ödülü” verdi. Fikret Çeşmeli, 2018 yılında kitabının bazı bölümlerini Türkçeye çevirip, tek kişilik müzikli tiyatroya, Az Gittik Uz Gittik olarak uyarladı.
Fikret Çeşmeli’nin görev aldığı tiyatrolar ve oynadığı oyunlar:
2019 – 2020
Baba, Eş ve Savaş Suçlusu İsveç Devlet Tiyatrosu
Yöneten: Michael Cocke
Yazan: Danjin Malinovic
Müzik: Fikret Çeşmeli
2018 – 2019
Az Gittik Uz Gittik
Yazan ve oynayan: Fikret Çeşmeli
Yönetmen ve Dramaturji: Burcu Ada Soysop
2014 – 2017 Gävle Halk Tiyatrosu/Örebro Tiyatrosu
Aşk özgürdür
Yöneten: Michael Cocke
Dramaturg: Åsa Lindholm
2010 – 2011 – Gävle Halk Tiyatrosu
Karagöz’ün İsveç macerası
Metin ve müzik: Fikret Çeşmeli
Yöneten: Michael Cocke
2009 – 2010 Gävle Halk Tiyatrosu
Bir türk, bir ibne, bir şilili
Yazan: Gertrud Larsson
Yöneten: Michael Cocke
2008 – 2009 – Gävle Halk Tiyatrosu
Geyik avcıları
Yazan: Gertrud Larsson
Yöneten: Michaela Granberg
2008 – 2009 Gävle Halk Tiyatrosu
İki efendinin uşağı (İtalyan klasiği)
Yazan: Carlo Goldoni
Yön. Michael Cocke.
2005 -2006 – İstanbul Şehir Tiyatroları
Bir Gül Kanar Gurbetten
Yazan: Mustafa Arslan
Yön. Michael Cocke
2002 – 2008 – İsveç Devlet Tiyatrosu ve Uppsala Şehir Tiyatrosu
Töre ve namusu konu alan 3 ayrı oyun:
Elektra’nın kız kardeşleri
Elektra’nın erkek kardeşleri
Elektra Show (Anne babaları)
Yazan: Åsa Lindholm, Christian Augrell, Anders Duus, Gertrud Larsson, Mikael Olsson ve Olof Willgren.
Yöneten: Michael Cocke
1998 – 2000 – Uppsala Şehir Tiyatrosu
Pingst
Yazan: David Edgar
Yön. Jasenko Selimovic
Şehirde bir kürt (komedi)
Yazan: Adde Malmberg, Johan Schildt ve Robert Sjöblom.
Yön. Peter Harryson.
Venedik Taciri
Yazan: W. Shakespeare
Yön. Voula Kereklidou.
2000 – 2001 Replica Tiyatrosu
Pizzacı Abdullah (Çocuk oyunu)
Yazan ve Yön. Hannu Böök.
Müzik: Fikret Çeşmeli
1993 – 1997 – İsveç Devlet Tiyatrosu
Bin bir gece masalları
Oyunlaştıran: Torbjörn Säfve.
Yön. Chris Torch.
Müzik: Vladimir Dikanski ve Fikret Çeşmeli
Çay evi (Monolog)
Yazan: Anna-Maria Ingerö (Fikret Çeşmeli’nin kendi hikayesi)
Yön. Chris Torch
Kurban
Yazan: Güngör Dilmen
Yön. Leif Stinnerbom
Tanrının Gölgesinde
Yazan: Mia Törnqvist.
Yön. Maria Hörnelus
Ayaktakımı arasında
Yazan: Maksim Gorki
Yön. Göran Stangertz
Celestina (İspanyol klasiği)
Yazan: Fernando De Rojas
Yön. Leif Stinnerbom
Kısa Oyunlar:
Ur Mimers Källa (Mimer’in kaynağından)
Deli Dumrul (Dede Korkut Hikayeleri)
Çeviri: Fikret ve Hülya Çeşmeli
Yön. Leif Stinnerbom
Tacir Josef ve güzel Leila (İran masalı)
Çeviren: Susan Taslimi
Yön. Leif Stinnerbom
Lustig ve Aziz Pär (Fransız masalı)
Yön. L. Stinnerbom
Hamlet
Yazan: W. Shakespeare
Yön. L. Stinnerbom
Hoca’nın Köyüne yolculuk
1995 den buyana kendi hazırlayıp oynadığı, bağlama ve türkülerle anlattığı meddah tarzında Nasrettin Hoca fıkralarını festivallerde, okullarda ve şenliklerde İsveççe olarak oynadığı bir oyun. Bu oyunla da diğer oyunlarında olduğu gibi bütün İsveç’i kapsayan turneler yaptı ve 3 defa Norveç’e davet edildi.
1984 – 1985 Stochkolm Gurbet Tiyatrosu
Yolcu
Yazan: Nazım Hikmet
Yönetnen: Mazlum Kiper
1990 – 1991 El Grillo Tiyatrosu
Kongo’da kaplanlar var mı?
Yazan: Bengt Ahlfors, Johan Bargum
Yön. Jorge Capellan
1985 – 1987 Halk Oyuncuları (Avrupa turneleri)
Düğün Yada Davul
Yazan: Haşmet Zeybek
Ynöneten: Ayşe Emel Mesçi
Hücrem
Yazan: Yılmaz Güney
Oyunlaştıran: Mahmut Gökgöz
Yön. A. Emel Mesçi
